NL:Cycleway

V Project Nederland

Conventies: Wegen Straatnamen Verkeersborden Maximumsnelheid snelwegen Fietspaden Fietsroutes Wandelroutes Spoorwegen

Deelprojecten: Bestuurlijke indeling Koninkrijksrelaties Maximumsnelheid Genummerde wegroutes Uitwijkroutes Fietsroutes Wandelroutes Spoorwegen

This page specifically describes the Dutch situation. It is not a translation.

Op deze pagina worden tips gegeven over het invoeren van de drie soorten officiële fietspaden. Deze pagina is specifiek voor de Nederlandse situatie en dus niet letterlijk vertaald uit het Engels.

Vrijliggende fietspaden (naast een weg of anders) worden getagd als:

Key	Value
highway	cycleway

Wie mag erop? Toegang taggen

Voor een cycleway geldt per definitie al bicycle=designated (aangewezen voor fietsen) dus dat hoef je niet meer als tag toe te voegen. In sommige gevallen kan wel een andere waarde voor bicycle=* gelden, bijvoorbeeld "permissive" (door de eigenaar toegelaten). De tags voor mofa (snorfiets) en moped (bromfiets) volgen uit het type fietspad (op basis van het geplaatste verkeersbord, zie hieronder). Of voetgangers zijn toegestaan is niet alleen afhankelijk van het geplaatste verkeersbord, maar -in verband met een verkeersregel: RVV artikel 4- ook van de vraag of er al dan niet een langsgelegen trottoir of voetpad aanwezig is. Bij het taggen moet je dus ook bedenken of zo'n stoep (sidewalk) apart ingetekend is.

Indien op een bepaalde weg geen specifieke informatie is opgenomen voor bepaalde vervoerwijzen, dan kunnen routeerders uitgaan van de standaardwaarden per wegtype zoals opgenomen in OSM tags for routing/Access-Restrictions#The Netherlands. Er zijn echter maar weinig routeerders die landspecifieke standaardwaarden hanteren, de meeste beperken zich tot de algemene standaardwaarden zoals te vinden in OSM tags for routing/Access restrictions#Worldwide.

In het algemeen geldt: je bent niet verplicht om alle tags in te vullen, zolang wat je invult maar juist is. Maar het volledig invullen van de tags geeft meer duidelijkheid, ook als de waarde die je invult overeenkomt met de default in de toegangstabellen. Het verwijderen van tags die overeenkomen met de default-waarden is vaak niet gewenst omdat deze met een speciale reden ingevoerd kunnen zijn.

Type fietspaden in Nederland

Op basis van de aanwezige borden worden drie typen fietspaden onderscheiden, waarop verschillende regels gelden. De aanwezigheid van het verkeersbord wordt getagd met traffic_sign=NL:G11, traffic_sign=NL:G12a of traffic_sign=NL:G13. Daarmee wordt het type fietspad ondubbelzinnig vastgelegd. Paden zonder een van deze borden worden niet getagd met highway=cycleway, maar bijvoorbeeld highway=path.
Daarnaast is het gewenst de uitwerking van deze regels op de toegang voor gemotoriseerde tweewielers (mofa, electric_mofa en moped) specifiek te taggen, omdat die waarden niet voor alle dataverwerkers bekend en vanzelfsprekend zijn.

Verplicht fietspad (verkeersbord G11).
Gebruik hiervoor highway=cycleway met traffic sign=NL:G11 ; mofa=yes ; moped=no.

Verplicht bromfiets/fietspad (verkeersbord G12a)
Gebruik hiervoor highway=cycleway met traffic sign=NL:G12a ; mofa=designated ; moped=designated.

Onverplicht fietspad (verkeersbord G13)
Gebruik hiervoor highway=cycleway met traffic sign=NL:G13; moped=no ; mofa=no ; electric_mofa=yes

Indien met onderborden uitzonderingen zijn gemaakt voor bepaalde vervoerswijzen, dan wordt die uitzondering in de tagging opgenomen. Bijvoorbeeld: een fietspad met verkeersbord G11 en onderbord "Speed-pedelecs toegestaan" (speedpedelecs zijn een subcategorie van bromfietsen) krijgt naast de bovenstaande tagging ook "speed_pedelec=yes".

Analoog hieraan: een voetpad (Verkeersbord G7) met onderbord "fietsen toegestaan" blijft een highway=footway, maar dan met de tag bicycle=yes

NB Fietsstraat is géén fietspad
Een fietsstraat is in Nederland een niet-officiële aanduiding, men kan een weg met borden en tekens tot 'fietsstraat' benoemen maar juridisch heeft dit in Nederland, in tegenstelling tot in België, geen betekenis voor het verkeer. Het kan meestal niet worden beschouwd als vrijliggend fietspad. Zie voor meer informatie NL:Fietsstraat.

Een- of tweerichtingspad

Als er slechts in één richting op het fietspad gereden mag worden, dan wordt dit op het ingetekende fietspad als volgt aangegeven:

Key	Value
highway	cycleway
oneway	yes

Volgens de Nederlandse wet is dit voor fietspaden langs wegen de standaard. Het is vaak niet duidelijk aangegeven en volgt niet per se uit verkeerstekens maar ook uit toepassing van verkeersregels op de specifieke weg (RVV artikel 3: zoveel mogelijk rechts houden; dit geldt niet alleen op de rijbaan en fietspad, maar ook op het geheel van rijbaan en parallel gelegen fietspaden). In OSM wordt echter bij het ontbreken van een tag voor "oneway" aangenomen dat in twee richtingen mag worden gereden. Expliciet taggen van deze fietspaden met oneway=yes is daarom aanbevolen. Indien daadwerkelijk in twee richtingen gereden mag worden moet dat in Nederland principe op de weg altijd aangegeven zijn. Het toevoegen van de tag oneway=no geeft dan extra duidelijkheid over de situatie en het feit dat een mapper de betreffende situatie (het geheel van rijbaan en parallelle fietspaden) heeft beoordeeld. Voor de routering OSM-breed is het niet noodzakelijk. Een router met een "Nederlandse stand' zou echter kunnen rekenen dat ontbreken van een oneway tag inhoudt dat het eenrichting is.

Taggen van de hoofdrijbaan

De naastgelegen rijbaan (als je daar vanwege een verkeersbord G11 of G12a niet mag fietsen) moet getagd worden met:

Key	Value
highway	<weg-type>
bicycle	use_sidepath

Eenrichtingsverkeer dat wel geldt voor het overige bestuurders, maar niet voor fietsers wordt als volgt aangegeven:

Key	Value
highway	<weg-type>
oneway:bicycle	no

Eventueel aangevuld met vergelijkbare tags voor mofa en moped

Fietsstroken

Het is belangrijk dat het fietspad zelfstandig is (fysiek gescheiden van de hoodrijbaan) en niet onlosmakelijk verbonden is met de (auto)hoofdrijbaan. In dat laatste geval is het een fietsstrook, gebruik hiervoor cycleway=track (fysiek gescheiden) of cycleway=lane (met een streep gescheiden) in combinatie met de hoofdrijbaan, bijv. een highway=primary. Zie verder de fietsgerelateerde kenmerken van een weg.

Verbindingen

Het is belangrijk om vrijliggende fietspaden als aparte weg op te nemen omdat je vanaf een fietsstrook op elk punt kan oversteken of omkeren terwijl dat vanaf een vrijliggend fietspad alleen kan als er een verbindingsstuk ligt door de tussenberm heen. Deze in-/uitritten en oversteekplaatsen moeten dus ook toegevoegd worden. Vergeet in ieder geval niet om fietspaden bij kruisingen altijd te verbinden met wegen, als daar in de werkelijkheid ook een verbinding is (dus ook waar een fietspad een weg kruist die niet toegankelijk is voor fietsers!). Op de Keep Right website worden die situaties eenvoudig gedetecteerd en getoond en kan eenvoudig met JOSM, iD of Potlatch de verbinding worden gelegd, na eventueel de situatie ter plekke gecontroleerd te hebben.

Trottoir

Een (niet ingetekend) trottoir voor voetgangers naast een fietspad kan worden aangegeven met de tag sidewalk=both/left/right/none op het fietspad.

Met 'foot=use_sidepath' bij een 'highway=cycleway', wordt aangeven dat er een trottoir direct naast het fietspad ingetekend is. (Dit is vergelijkbaar met het gebruik van 'bicycle=use_sidepath' bij een rijbaan.) De toevoeging 'segregated=yes' is hierbij niet nodig en JOSM waarschuwt er ook niet meer over ([1]).

Zie ook Sidewalks.

Surface

Gebruik surface, om aan te geven dat (fiets)paden bijvoorbeeld alleen geschikt zijn voor mountainbikes. In Nederland kun je ervan uitgaan dat een highway=cycleway zonder nadere surface-tags verhard is en geschikt voor alle typen fietsers. Hierbij moet opgemerkt worden dat een onverhard pad, alleen geschikt voor mountainbikes (en dus meestal ook voetgangers en soms ruiters), als regel geen cycleway is, zoals boven aangeduid door de borden G11, G12a, G13 en dus als highway=path getagd wordt. In NL, net als volgens de werelwijde default access tabel, mogen fietsers zonder nadere aanduiding van highway=path gebruik maken en het taggen van bicycle=yes is dus niet noodzakelijk in dat geval.

Key	Value
surface	paved, unpaved of <anders>
width	<width in metres>

Fietsstroken

In Nederland wordt er vaak gebruik gemaakt van fietsstroken. Let op dat iets alleen een fietsstrook is als er daadwerkelijk fietssymbool op het wegdek staat. De kleur van het asfalt doet er niet toe, er zijn ook fietsstroken die niet zijn uitgevoerd met rood asfalt. Om deze in te voeren voeg je de volgende tag aan een weg toe:

Key	Value
highway	<weg-type>
cycleway	lane

Een fietssuggestiestrook (hierbij zijn dus geen fietssymbolen aangebracht, maar hij is mogelijk wel rood) voeg je met de volgende tag aan een weg toe:

Key	Value
highway	<weg-type>
cycleway	shared_lane

Bij eenrichtingsverkeer voor auto's, waar wel aan beide kanten van de weg een fietsstrook aanwezig is:

Key	Value
highway	<weg-type>
cycleway:both	lane
oneway:bicycle	no

Fietsstroken die maar aan één kant van de weg liggen, in te voeren kan met cycleway:right of cycleway:left waarbij links en rechts zijn ten opzichte van de richting van de weg zoals die in OpenStreetMap getekend is. Als de strook tegen het (auto-)éénrichtingsverkeer in gaat voeg dan ook oneway:bicycle=no toe.

Key	Value
highway	<weg-type>
cycleway:right of cycleway:left	lane

Opgeblazen fietsopstelstrook

Een opengeblazen fietsopstelstrook (OFOS), ook wel een fietsopstelvak genoemd, is gemarkeerd vak voor een verkeerslicht waar fietsers zich kunnen opstellen voor autoverkeer om eerder kunnen vertrekken als het verkeerslicht op groen springt.

Plaats cycleway=asl op de plaats waar de opstelstrook begint, enkele meters voor de normale stopstreep. Als de weg geen eenrichtingsverkeer is voeg dan ook direction=forward/backward toe.

Fietsverbod

Bij een verbod voor fietsen aangegeven door een expliciet verbordsbord (C9, C14 of C15):

Key	Value
bicycle	no

Op wegen langs een verplicht fietspad (borden G11 of G12a), omdat fietsen inclusief lading breder dan 75 centimeter wel gebruik mogen maken van de rijbaan (RVV, artikel 5, lid 4):

Key	Value
bicycle	use_sidepath

Op plekken waar je niet vanuit de Wegenwet aanspraak kan maken op openbare toegankelijkheid, maar waar waar de landeigenaar fietsen toestaat:

Key	Value
bicycle	permissive

Fietsfaciliteiten

Een fietsenstalling wordt op de volgende manier weergegeven:

Key	Value
amenity	bicycle_parking

Voor fietswinkels gebruik je:

Key	Value
shop	bicycle