Pl:OpenRailwayMap/Tagging in Poland

From OpenStreetMap Wiki
Jump to navigation Jump to search

Tory

Elektryfikacja

Napowietrzną sieć trakcyjną oznacza się tagiem electrified=contact_line. Standardowo sieć w Polsce jest zasilana napięciem stałym (frequency=0) o wartości 3000 V (voltage=3000).

Tory pozbawione sieci trakcyjnej (wcześniej zelektryfikowane) należy oznaczyć tagami z przedrostkiem abandoned:, czyli abandoned:electrified=*, abandoned:frequency=* i abandoned:voltage=*. Tory niezelektryfikowane oznacza się wyłącznie tagiem electrified=no.

Rozstaw szyn

W Polsce najpowszechniejszym rozstawem szyn jest rozstaw standardowy (1435 mm), ale również lokalnie występuje rozstaw rosyjski (1520 mm). Szerokość toru oznacza się przy użyciu tagu gauge=*:

Splot torów

Rail Baltica Lietuva.jpg

Tory o różnych rozstawach, biegnące równolegle należy oznaczyć jako jeden tor i uzupełnić tagiem railway:interlaced=yes oraz gauge=*, który uwzględnia oba rozstawy torów.

Kategoryzacja torów

Linie kolejowe

Tory wchodzące w skład linii kolejowej, czyli tory główne zasadnicze i główne szlakowe, należy oznaczyć tagiem usage=*. W zależności od kategorii i znaczenia linii stosuje się odpowiednią wartość tagu, która została przedstawiona w poniższej tabeli[1].

Kategoria linii Znaczenie linii Wartość usage=* Przykłady
magistralna państwowe main 4: Grodzisk Mazowiecki – Zawiercie (CMK)
pozostałe 260: Zajączkowo Tczewskie – Pruszcz Gdański
pierwszorzędna państwowe main 272: Kluczbork – Poznań Główny
pozostałe 220: Olsztyn Główny – Bogaczewo
drugorzędna państwowe main 100: Kraków Mydlniki – Kraków Bieżanów
pozostałe branch 360: Jarocin – Kąkolewo
znaczenia miejscowego państwowe main 51: Suwałki – Trakiszki
pozostałe branch 114: Trzebinia – Trzebinia Siersza
industrial* 900: Ostrołęka – Goworki

* gdy linia odgałęzia się od bocznicy stacyjnej/szlakowej lub znajduje się poza zarządem państwowym.

Waga linii może zostać zwiększona w przypadkach, gdy przynależy do sieci TEN-T, AGC lub AGTC, lub gdy wartość wyjściowa usage=* stanowi nieciągłość przy oznaczeniach innych torów, szczególnie w ruchu transgranicznym (przykładowo Linia kolejowa Liberec – Zittau (346)). Waga linii może również zostać zmniejszona, gdy natężenie ruchu kolejowego jest znikome (przykładowo Linia kolejowa nr 34).

Numer linii kolejowej według danego zarządcy uzupełnia się tagiem ref=*, nie należy stosować do tego tagu name=*. Gdy tory linii kolejowej lub wiele linii kolejowych biegnie równolegle i w bliskim sąsiedztwie, należy użyć tagu passenger_lines=*, uwzględniając liczbę równoległych torów.

Uwaga! Tory oznaczone tagiem usage=* nie powinny być oznaczone jednocześnie tagiem service=* - jedynym wyjątkiem jest usage=industrial, który może być użyty na torach bocznych.

Tory główne dodatkowe i inne drogi kolejowe

Tory nieoznaczone tagiem usage=* powinny zostać zaopatrzone w tag service=*, wskazujący sposób użytkowania i sygnalizację obowiązującą dany tor[2].

  • service=siding - tory główne dodatkowe (GD)
  • service=yard - tory wyciągowe, odstawcze (pasażerskie i towarowe) i rozrządowe (WY, BO, BN i KO dla rozrządowych)
  • service=crossover - wstawki i tory łączące bezpośrednio tory główne zasadnicze i główne szlakowe (W)
  • service=spur - żeberka ochronne, tory rozładunkowe, tory w obrębie bocznic i prowadzące do nich (ŻO, BN, DB)

W celu zachowania spójności oznaczeń torów, wstawki (W) łączące tory inne niż główne zasadnicze i szlakowe mogą być oznaczone identycznym tagiem service=*.

Numer toru

Numery torów oznacza się tagiem railway:track_ref=*, nie należy używać w tym celu tagu name=* ani ref=*. Numery torów są zazwyczaj podawane w Statucie sieci kolejowej danego zarządcy, aczkolwiek zdarza się, że w przypadku torów głównych zasadniczych i szlakowych są pomijane (jak w przypadku PKP PLK).

Tory znajdujące się między semaforem wjazdowym a tarczą ostrzegawczą lub semaforem SBL ze wskaźnikiem W18 mogą mieć dodatkowo w numerze toru podany skrót najbliższej stacji, stacji węzłowej, przystanku lub punktu końcowego.

Kierunek jazdy

Na liniach dwutorowych obowiązuje ruch prawostronny.

Kierunek jazdy po danym torze można oznaczyć tagiem railway:preferred_direction, możliwe wartości to forward (zgodnie z kierunkiem linii w OSM), backward (przeciwnie) i both (w obu kierunkach).

Kolej dużych prędkości

Zobacz Kolej dużych prędkości w Polsce w Wikipedii.

Odcinki kolei dużych prędkości oznacza się tagiem highspeed=yes - przyjęło się oznaczać tory o maksymalnej prędkości niemniejszej niż 200 km/h.

Systemy bezpieczeństwa

Obowiązującym systemem bezpieczeństwa na sieci kolejowej jest samoczynne hamowanie pociągów (SHP) - tory objęte tym systemem należy oznaczyć tagiem railway:shp=yes. Przy torach znajdują się odpowiednie elektromagnesy (rezonatory).

Innym systemem jest ETCS (European Train Control System). Między szynami torów objętych tym systemem znajdują się eurobalisy. W zależności od poziomu tego systemu stosuje się odpowiednio tag railway:etcs=*:

Tory, na których montowany jest system ETCS, należy oznaczyć tagiem construction:railway:etcs=*, wskazując poziom konstruowanego systemu.

Uwaga! Systemy bezpieczeństwa oznacza się na wszystkich torach objętych danym systemem, nie tylko na torach głównych zasadniczych i głównych szlakowych.

Elementy układu torowego

Górka rozrządowa

WK14 Poznań Franowo górka rozrządowa (2).JPG

Grzbiety górki rozrządowej mogą być dodatkowo oznaczone tagiem man_made=embankment.

Rozjazd

Zobacz Rozjazd w Wikipedii.

Skrzyżowanie torów

Zobacz Skrzyżowanie torów w Wikipedii.

Kozioł oporowy

Zobacz Kozioł oporowy w Wikipedii.

Warszawa Lotnisko Chopina piasek i sygnał.jpg

Wykolejnica

Zobacz Wykolejnica w Wikipedii.

Niemojki ~21rqpouc.jpg

Urządzenia kontroli niezajętości

Dęblin--21iszrej.jpg

Smarownica

Przejazd kolejowo-drogowy

Zobacz Przejazd kolejowo-drogowy w Wikipedii.

Marciszów, ulica Główna, sygnalizator świetlny - 03.08.2023.jpg
2023 PKP Warszawa Wola Grzybowska, przejście przez tory, 1.jpg

Dla przejść pieszych przez tory (przejazdy kategorii E), stosuje się znacznik railway=crossing.

Izolator sekcyjny

Zobacz Izolator sekcyjny w Wikipedii.

Tag należy stosować w miejscu zmiany systemów elektryfikacji, przykładowo między 3 kV a 15 kV 16,7 Hz.

Izolator sekcyjny Kraków Główny - Maj 2023 03.jpg

Granica zarządu lub państwa

  • railway=*
  • railway:name:<operator 1>=*
  • railway:name:<operator 2>=*
  • railway:ref:<operator 1>=*
  • railway:ref:<operator 2>=*

Jako <operator> należy podstawić skrót literowy danego zarządcy typu DB (Deutsche Bahn), PKP (Polskie Koleje Państwowe) czy SŽDC (Správa Železnic Dopravní Cesty).

Kanał oczystkowy lub rewizyjny

Kanał oczystkowy Towarowa 7 (Kościerzyna).jpg

Obrotnica i przesuwnica

Zobacz Obrotnica kolejowa w Wikipedii.

Zielona Góra, obrotnica w parowozowni.jpg
Suwnica przed wagonownią.jpg

Uwaga! Do tych obiektów nie należy dodawać tagu area=yes

Hamulec torowy

Skrajnik

Waga

System zmiany rozstawu kół (SUW2000)

Detekcja Stanów Awaryjnych (dSAT i dSAP)

Zobacz dSAT w Wikipedii.

dSAT

dSAP

Wskaźnik kilometrowy i hektometrowy

Słupek kilometrowy Gdańsk Politechnika.jpg

Wskaźnik ten należy nanieść równolegle na tor, którego on dotyczy.

Budynki, budowle i elementy infrastruktury nieruchomej

Nastawnia

Brzoza Bydgoska przystanek kolej 08-2014.jpg

Strażnica przejazdowa

Railway crossing on Warszawska Street in Tomaszów Mazowiecki, Poland.jpg

Posterunek odstępowy (posterunek techniczny)

  • railway=blockpost
  • name=* - nazwa posterunku odstępowego ze skrótem telegraficznym np. Przyłubie Pb
  • railway:ref=* - skrót telegraficzny. Przykładowo Pb
  • start_date=* - data rozpoczęcia funkcjonowania posterunku
  • end_date=* - data wyłączenia posterunku z użytku
  • railway:position=* - kilometraż osi posterunku podany w [km], podany z dokładnością do hektometra
  • railway:position:exact=* - dokładny kilometraż osi posterunku podany w [km]
  • image=* - zdjęcie posterunku
  • railway:local_operated=yes/no - urządzenia posterunku sterowane na miejscu lub sterowane zdalnie (typu APO - automatyczny posterunek odstępowy)
  • building=yes/container - budynek lub kontener posterunku

Wieża GSM-R

Małaszewicze-19SFAVMK-mast.jpg

Ogrodzony obszar, w którym znajduje się wieża GSM-R, można oznaczyć następująco:

Wieża wodna

Świnoujście-Warszów - wieża wodna - 26.09.2022 11-54-04.jpg

Nie należy dodawać do wież wodnych nazw typu wieża wodna.

Żuraw wodny

Małaszewicze-19SFAXQY-water-crane.jpg

Myjnia

Hala naprawcza

Lokomotywownia

Lokomotywownia Warszawa Odolany 2018.jpg

Zasieki węglowe

Stacja paliw

Rampa ładunkowa

Muzeum kolejnictwa

Terminal kontenerowy

1WK15 Terminal Kontenerowy Kąty Wrocławskie (34) Travelarz.JPG

Infrastruktura pasażerska

Dworzec kolejowy

Malbork - Dworzec PKP - 20170509163134.jpg

Peron

02.07.17 Chełm EP07-456 (35051537953).jpg

Uzasadnienie: numeracja torów jest ściśle określona w zależności od położenia torów głównych zasadniczych "ważniejszej" linii kolejowej w obrębie danego posterunku zapowiadawczego. Natomiast numeracja peronów jest zależna od wzajemnego położenia peronów i budynku stacyjnego/dworca (zatem jest zależna od warunków lokalnych danego posterunku).

  • departures_board=*
    • no - brak rozkładu jazdy na peronie
    • timetable - papierowy rozkład jazdy
    • realtime - system dynamicznej informacji pasażerskiej (SDIP)
  • area=yes/no
  • lit=yes/no
  • covered=yes/no - peron przykryty całkowicie (przykładowo, gdy znajduje się pod ziemią). Tego tagu nie należy stosować jako określenia, czy na peronie występuje wiata
  • surface=*
  • wheelchair=yes/no/limited
  • tactile_paving=yes/no/incorrect
  • height=* - wysokość peronu w [m] (standardowo 0.76 m)
  • operator=*

Perony warto rysować jako relacja multipolygon z wcięciami na schody i windy prowadzące do nich. Nie należy w tych relacjach dodawać zadaszenia czy wiat, gdyż pod nimi wciąż znajduje się obszar peronu (w przeciwnym przypadku jest to tagowanie pod render).

Krawędzie peronu, wykorzystywane w ruchu pasażerskim, należy oznaczyć tagami railway=platform_edge oraz numerem przyległego toru ref=*.

Jeśli peron podzielony jest na sektory, należy węzeł z tagiem railway:platform:section=* nanieść na krawędź peronu.

Biletomat

Biletomat KM WK13.jpg

Kasa biletowa

Kasa biletowa Warszawa Śródmieście WKD 2017.jpg

Gablota i infokiosk

Grabów-Szlachecki-20PGMELM-train-stop.jpg
Infokiosk na peronie stacji Parzniew.jpg

Przechowalnia bagażu

WK14 Wrocław Główny przechowalnia bagażu Travelarz.jpg

Wiata przystankowa

Hajnówka-train-station--210827-16.jpg
Biała Podlaska main station – platforms under renovation.jpg

Poczekalnia pod wiatą

Mała architektura

Ławka

Hajnówka-train-station--210827-06.jpg

Kosz na śmieci

Hajnówka-train-station--210827-12.jpg
Rogów ~22wbhbgz.jpg

Poręcz do odpoczynku

Podstawka pod bagaż

Parking rowerowy

Mapa tyflograficzna

Posterunki ruchu i punkty ekspedycyjne

Na polskiej sieci kolejowej wyróżnia się bocznice stacyjne/szlakowe, punkty przeładunkowe, mijanki, posterunki odstępowe, bocznicowe i odgałęźne, przystanki osobowe, stacje pasażerskie, towarowe i techniczne oraz przejścia graniczne. Niekiedy obserwuje się współosiowe (o jednakowym kilometrażu) posterunki różnego rodzaju. Sposób oznaczania poszczególnych rodzajów punktów został przedstawiony w poniższej tabeli[4]:

Rodzaj obiektu eksploatacyjnego Skrót Wartość railway=* Przykłady
bocznica stacyjna BST spur_junction
service_station
Kraków PKN Orlen
Łódź Widzew ŁKA
bocznica szlakowa BSZ spur_junction Łosośna CL
ogólnodostępna bocznica szlakowa/ładownia L yard Busko-Zdrój Ładownia
ogólnodostępna bocznica szlakowa i przystanek osobowy LPO station (gdy przystanek jest czynny)
halt (gdy tory ładowni są nieczynne)
yard
Rypin
Zawidz
Mirosław Ujski
mijanka M crossover Uherka Mijanka
mijanka i ładownia ML yard Wierchomla
mijanka, ładownia i przystanek osobowy MLP yard Rząsawa
mijanka i przystanek osobowy MPO station Gągławki
posterunek odgałęźny i przystanek służbowy ODGS junction Chorągiewka
posterunek odstępowy ODST site Gajówka APO
posterunek bocznicowy szlakowy i przystanek osobowy PBSP station (gdy przystanek jest czynny)
spur_junction
Pieniężno
Brzoza Toruńska
posterunek bocznicowy szlakowy PBSZ spur_junction Trzebionka
posterunek odgałęźny i ładownia PGL junction Garwolin PGL
posterunek odgałęźny, przystanek osobowy i ładownia PGLP station Poznań Wola
przejście graniczne PGR border Medyka (Gr)
przystanek osobowy publiczny PO halt Nowa Wieś Cierpkie
posterunek odgałęźny PODG junction Poznań PoD
przystanek osobowy i posterunek odstępowy PODS halt Lubanie
posterunek odgałęźny i mijanka POGM junction Gierałtowice
przystanek osobowy i posterunek odgałęźny POGP station Warszawa Gołąbki
przystanek osobowy i grupa torów towarowych POGT halt Wołomin Słoneczna
punkt przeładunkowy PP yard Chałupki Medyckie
stacja ST station (gdy obsługuje ruch pasażerski i/lub towarowy)
yard (gdy obsługuje wyłącznie ruch towarowy)
Wrocław Główny
Kraków Prokocim Towarowy
stacja techniczna STTH service_station (gdy wykorzystywana jest przez składy pasażerskie lub wyłącznie do wyprzedzania pociągów)
yard (gdy obsługuje wyłącznie ruch towarowy)
Szczecin Wzgórze Hetmańskie
Dąbrowa Górnicza Towarowa

Uwaga! Gdy odległość pomiędzy przystankiem osobowym a posterunkiem odgałęźnym (lub innym) o tej samej nazwie jest mniejsza niż 500 ± 50 m, dopuszczalne jest oznaczenie tych posterunków jako jeden railway=station np. Radziwiłłów Mazowiecki, Kotuń, Lublin Północny, Sieniawa Żarska, Czarnca, Wrocław Muchobór.

Wybrana wartość klucza railway=* powinna być uzupełniona o następujące tagi:

  • name=*
  • railway:ref=* – skrót telegraficzny danego posterunku, odczytany z nastawni. Gdy posterunek posiada wiele nastawni (rejonów), należy oznaczyć człon wspólny np. SP dla stacji Szczecin Port Centralny, która posiada rejony SPA, SPB, SPC, SPD i SPM.
  • operator=* – zarządca danego posterunku. Nazwa podana jest w wersji pełnej np. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
  • wikipedia=*
  • uic_ref=*
  • uic_name=*

Ponadto dla przystanków osobowych i stacji należy dodać tagi:

  • public_transport=station – gdy stacja/przystanek obsługuje regularny ruch pasażerski. Nie dotyczy to ruchu drezynowego/turystycznego
  • network=* – przynależność do sieci kolejowych. Przykładowo dla stacji Skierniewice jest to PKP Intercity;Koleje Mazowieckie;Łódzka Kolej Aglomeracyjna;Polregio
  • network:short=* – skrót sieci kolejowych. Przykładowo dla stacji Skierniewice jest to IC;KM;ŁKA;PR

Każdy punkt należy nanieść na mapę jako węzeł węzeł, który nie jest połączony z żadnym obiektem (typu tory czy perony). Niezalecane jest oznaczanie obiektów jako obszarów obszar – problemem jest poprawna delimitacja obszarów stacji (formalnie jest ona ograniczona semaforami wjazdowymi) a centroid tak oznaczonego obszaru może wypaść poza obszar peronów danego posterunku (szczególnie, gdy posiada on znacznej wielkości grupy torów dodatkowych np. Warszawa Praga). Ponadto dla obiektów nieobsługujących ruchu pasażerskiego stosuje się wyłącznie oznaczanie jako węzeł – zatem pozwala to ujednolicić sposób oznaczania posterunków kolejowych.

Najczęściej węzeł nanoszony jest na oś lub środek stacji, natomiast w przypadku obiektów pasażerskich jest to zależne od warunków lokalnych – czynnikiem determinującym powinno być ułożenie peronów oraz położenie najważniejszej linii kolejowej. Poniżej przedstawiono przykładowe naniesienie węzła dla różnych przystanków i stacji pasażerskich.

Sygnalizacja

Nazwy wskaźników i sygnałów poprzedzane są prefiksem PL-PKP:, np. PL-PKP:d1.

Następujące tagi są wspólne dla wszystkich wskaźników i semaforów:

Semafory

Zobacz: Pl:OpenRailwayMap/Tagging in Poland/Signals and displays

Wskaźniki

Zobacz: Pl:OpenRailwayMap/Tagging in Poland/Pointers

Przypisy

  1. Instrukcja Id-12 (D-29) - Wykaz linii stan na 01.08.2023. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. [dostęp 29.08.2023].
  2. Statut sieci kolejowej. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., [dostęp 29.08.2023]
  3. Instrukcja Ipi-2 - Wytyczne dla oznakowania stałego infrastruktury pasażerskiej (obowiązują od 4.01.2024 r.). PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
  4. Regulamin sieci - Załącznik 2.6 Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. [dostęp 11.08.2024].